LATIN-AMERICAN

De Samba is een zeer opzwepende dans die afkomstig is uit Brazilië. Wij kennen de Samba met name door het uitbundige carnaval in Rio De Janeiro.
De Sambamuziek en dans roept een zomerse sfeer op, met schaars geklede dames en heren die met name hun heupen wild bewegen op de opzwepende muziek. Zoals bij alle Zuid-Amerikaanse muziek is het flirtende karakter duidelijk aanwezig. Veel moderne (house-)muziek heeft invloeden uit de samba in zich, aangezien het lekker in het gehoor ligt en het enorm swingt. Samba staat voor Dansen, Feesten, Zon en de kleuren Geel & Groen (de Braziliaanse vlag). In Europa wordt vaak gedacht dat Samba slechts 1 soort muziek en dans inhoudt, maar eigenlijk is het een verzamelnaam voor vele variaties met een hun eigen tradities ritme, tempo en sfeer.

De geschiedenis van de Samba gaat terug naar het begin van de 20ste eeuw, en is een samensmelting van muziek uit de Indiaanse, Europese en Afrikaanse cultuur. De basis, het ritme, is onmiskenbaar gebaseerd op Afrikaanse muziek die slaven uit de Portugese kolonies Mozambique en Angola hebben meegenomen. Volgens sommigen is het woord “Samba” of “Semba” zelfs van Afrikaanse origine. Het zou gaan om een traditionele krijgsdans waarbij de deelnemers trommelend en zingend in een kring staan. Dit is ook nog steeds te herkennen in de Braziliaanse gevechtsdans ‘Capoeira’ die al sinds de 15de eeuw door Afrikaanse slaven gespeeld werd. Om en om doen de deelnemers een solo in het midden van de kring en worden aangemoedigd door de anderen.

Aan het begin van de vorige eeuw ontstonden er steeds grotere sloppenwijken rond de grote steden zoals met name Rio de Janeiro, (dat de hoofdstad van Brazilië was van 1763 to 1960). Werkloze landarbeiders (ex-slaven), immigranten uit Portugal en andere landen trokken naar de steden in de hoop werk te vinden. Het leven speelde zich grotendeels buiten af en de verschillende etnische groepen droegen hun (muzikale) tradities uit door gewoon op straat te spelen. Hierdoor ging de samensmelting van culturen en invloeden zeer gemakkelijk. Het duurde tot 1920 voordat de ‘slavenmuziek’ tot het katholieke carnaval, het feest voorafgaand aan de vastenmaand, werd toegelaten. Wanneer voor de ontstane muziek de term Samba het eerst gebruikt werd is onbekend, de dans en muziek werd in eerste instantie “Maxixe” of “Tango Brasileiro” genoemd.

In de jaren ’20 en ’30 had de samba-rage zijn hoogtepunt in Brazilië. Naast de klassieke ballades (‘Samba Canção’) was ook de ‘Samba Enredo’ ontstaan, welke tot op heden tijdens het Carnaval van Rio wordt gezongen en gedanst. Er waren grote “Escolas de Samba” gekomen, die tegelijkertijd carnavalsverenigingen waren. Deze Samba-scholen vervulden, vooral in de sloppenwijken, een belangrijke sociale functie. Een aantal hiervan groeiden uit tot organisaties met grote commerciële belangen. Toch nam de populairiteit van de Samba af doordat de mensen meer geïntersseerd raakten in muziek en dans die in andere landen was onstaan, zoals de Cha, Foxtrot en Bolero. Dit kwam mede door het politieke klimaat zoals de diverse staatsgrepen en de Duitse en Italiaanse immigranten. In de vijftiger jaren ontwikkelden een aantal componisten de Bossa Nova (=nieuwe stroming). Deze muziek was harmonieuzer en stond voor de hoger opgeleide en intellectuele generatie.

Toch bleef de Samba in het hart van de Brazilianen, met name de bij de armen uit de sloppenwijken, en is het tegenwoordig niet meer weg te denken uit de Braziliaanse cultuur. Er zijn inmiddels veel muziekstromingen waar invloeden uit de samba in verwerkt zijn, denk maar aan de latin-house, lounge en ‘gewone’ popmuziek die opgeleukt wordt met zomerse invloeden. Ook Brazilië kent haar eigen popmuziek, ‘Musica Popular Brasileira’. Het Carnaval van Rio de Janeiro is grootser dan waar ook ter wereld en de Samba heeft zich mondiaal verspreid en komt terug in diverse vormen.